- Cukrzyca i jej powikłania kosztują Polaków co najmniej 7 mld zł rocznie;
- Powikłania generują połowę kosztów cukrzycy;
- Choroba wpływa na jakość życia pacjentów na wielu płaszczyznach. W raporcie zwrócono uwagę na nawracające epizody hipoglikemii i zwiększenie masy ciała;
- W ciągu ostatniego roku wydatki na leczenie cukrzycy zmniejszyły się, zatem Polska zajmuje ostatnie miejsce wśród krajów o zbliżonym PKB, pod względem wydatków na jednego pacjenta z cukrzycą.
- Powikłania generują połowę kosztów cukrzycy;
"Liczby dają do myślenia" - komentuje dr Krzysztof Chlebus, ekspert Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego i do niedawna wiceminister zdrowia. "Leczenie cukrzycy pochłania co najmniej 7 miliardów złotych rocznie. Koszty te rosną z roku na rok, a obejmują zarówno bezpośrednie koszty leczenia chorych - świadczenia, refundacje leków i dopłaty pacjentów do leczenia - jak również pośrednie koszty leczenia i koszty leczenia powikłań. Połowę kosztów cukrzycy generują powikłania - ich leczenie, absencje w pracy spowodowane powikłaniami, trwała niezdolność do pracy, a także przedwczesne zgony."
Cukrzyca jest bardzo kosztowna i uciążliwa w leczeniu. Około połowy kosztów tej choroby stanowią koszty związane z powikłaniami. Późne powikłania cukrzycy pojawiają się przede wszystkim u pacjentów, którzy nie osiągają celów leczenia cukrzycy, tj. prawidłowego wyrównania w zakresie glikemii, gospodarki lipidowej, ciśnienia tętniczego krwi i masy ciała. W przebiegu terapii pacjenci mogą doświadczać nawracających epizodów hipoglikemii, szczególnie jeżeli ich terapia opiera się na insulinie. Efektem ubocznym stosowania insuliny jest często także wzrost masy ciała, co dodatkowo niekorzystnie wpływa na możliwość osiągania prawidłowych celów leczenia cukrzycy u pacjenta. Zarówno hipoglikemia, jak i otyłość zwiększają ryzyko wystąpienia późnych powikłań cukrzycy.
Diabetolodzy nazywają to zjawisko "błędnym kołem cukrzycy" - pacjent na wczesnym etapie leczenia lekami doustnymi nie osiąga celów leczenia, więc następuje intensyfikacja terapii poprzez włączenie insuliny. Insulina może powodować przyrost masy ciała i wywoływać epizody hipoglikemii, co szczególnie dotyczy insulin ludzkich. Przyrost masy ciała i hipoglikemia mogą zwiększyć ryzyko obniżenia motywacji pacjenta do skutecznej samokontroli, co potencjalnie prowadzi do intensyfikacji insulinoterapii. |
Z powodu cukrzycy, w Polsce umiera przedwcześnie ponad 23 tysiące osób rocznie. "Po raz pierwszy udało nam się policzyć koszty utraconej produktywności spowodowanej przedwczesnymi zgonami. W zależności od metodologii, kształtują się one na poziomie od co najmniej 360 do nawet 650 milionów złotych" - podkreśla dr Krzysztof Chlebus.
Podczas gdy koszty cukrzycy i leczenia powikłań rosną, wydatki na jednego pacjenta z cukrzycą w Polsce maleją. Według Międzynarodowej Federacji Cukrzycy, w 2012 roku wynosiły one 1145 USD na osobę, podczas gdy w 2013 roku statystycznie spadły do 1037 USD. Żaden kraj o zbliżonym do Polski PKB (Estonia, Łotwa, Litwa, Węgry, Chorwacja, Słowacja, Grecja, Portugalia) nie wydaje mniej na leczenie cukrzycy, w żadnym z nich nie odnotowano również spadku tych wydatków.
Liczba Polaków cierpiących z powodu cukrzycy, szacowana jest przez Międzynarodową Federację Cukrzycy na blisko 3 miliony, z czego około 1 milion osób może nie zdawać sobie sprawy, że choruje na cukrzycę. Choroba ta nie daje objawów na początkowym etapie rozwoju i jedynie pomiar stężenia glukozy we krwi lub alternatywnie poziomu hemoglobiny glikowanej może stwierdzić lub wykluczyć cukrzycę. Wiele osób z grupy ryzyka cukrzycy typu 2 - po 45. roku życia, z nadwagą i wysokim ciśnieniem - nie wykonuje regularnych badań. |
Jak wynika z analiz, ocena jakości życia osób z cukrzycą jest niższa wśród pacjentów stosujących insuliny. Na samopoczucie pacjentów negatywny wpływ mają m.in. epizody hipoglikemii i strach pacjentów przed takimi zdarzeniami oraz wzrost masy ciała, znacznie utrudniający życie z cukrzycą. Koresponduje to z wynikami badania DAWN2™ przeprowadzonego w 17 krajach na świecie, w tym w Polsce, według których w naszym kraju co 5 osoba z cukrzycą cierpi na depresję.
"Analiza struktury kosztów cukrzycy w Polsce pokazuje jak wiele aspektów zdrowotnych związanych jest z tą chorobą przewlekłą. Aby zapanowanie nad tą epidemią XXI wieku było możliwe, niezbędna jest współpraca ekspertów odpowiedzialnych zarówno za politykę zdrowotną, jak i politykę społeczną, gospodarczą i edukację" - konkluduje dr Krzysztof Chlebus.
Raport "Cukrzyca, Ukryta Pandemia, Edycja 2014" przygotowany przez firmę Novo Nordisk i Gdański Uniwersytet Medyczny nie zawiera wytycznych dla strategii polityki zdrowotnej. W publikacji przedstawiono najnowsze wyniki kosztowe w oparciu o aktualne dane Narodowego Funduszu Zdrowia, Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Głównego Urzędu Statystycznego, przyjmując najszerszą perspektywę całego społeczeństwa. Raport zaktualizowano o dane dla 2013 roku. W celu zachowania rzetelności opracowania, zastosowano metodologię kosztów pośrednich zgodną z opracowaniem przygotowanym przez firmę Ernst & Young. Po raz pierwszy w raporcie uwzględnione zostały koszty utraconej produktywności spowodowanej przedwczesnym zgonem oraz obniżoną efektywnością w pracy na skutek choroby (prezenteizm).
Publikacja jest piątą edycją corocznej kompleksowej analizy poświęconej epidemiologii i kosztom cukrzycy w Polsce finansowaną przez firmę Novo Nordisk. W tym roku więcej miejsca poświęcono jakości życia z cukrzycą, hipoglikemii oraz otyłości, jako czynnikom ryzyka rozwoju powikłań w cukrzycy typu 1 i 2. Pełna edycja publikacji w wersji elektronicznej dostępna jest poniżej (kliknij w obrazek).
Piśmiennictwo:
- “Severe Hypoglycemia and Risks of Vascular Events and Death", Sophia Zoungas, M.D., Ph.D., Anushka Patel, M.D., Ph.D., John Chalmers, M.D., Ph.D., Bastiaan E. de Galan, M.D., Ph.D., Qiang Li, M.Biostat., Laurent Billot, M.Sc., Mark Woodward, Ph.D., Toshiharu Ninomiya, M.D., Ph.D., Bruce Neal, M.D., Ph.D., Stephen MacMahon, D.Sc., Ph.D., Diederick E. Grobbee, M.D., Ph.D., Andre Pascal Kengne, M.D., Ph.D., Michel Marre, M.D., Ph.D., and Simon Heller, M.D., for the ADVANCE Collaborative Group, The New Journal of Medicine, October 2010.
- Global obesity: trends, risk factors and policy implications, Vasanti S. Malik, Walter C. Willett & Frank B. Hu, Nature Reviews Endocrinology 9, 13-27 (January 2013).
- Cukrzyca, Ukryta Pandemia, Sytuacja w Polsce, edycja 2014, Warszawa 2014.