Wszystkie te czynniki prowadzą bowiem do uszkodzenia naczyń krwionośnych, z czym wiąże się ryzyko lokalnego niedokrwienia tkanki nerwowej i jej degeneracji, przypominają autorzy pracy.
"Nasze wyniki wskazują, że wczesna identyfikacja tych czynników ryzyka może pomóc wytypować osoby w średnim wieku, które są najbardziej narażone na demencję oraz zachęcić je do zmiany stylu życia zanim będzie za późno" - komentuje biorący udział w badaniach Charles DeCarli z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Sacramento.
Razem ze współpracownikami przeanalizował on dane zebrane wśród 1.352 osób o średniej wieku 54 lata. Na początku, u nikogo nie stwierdzono objawów demencji, tj. osłabienia pamięci i innych zdolności umysłowych. Poza tym, z badań wykluczono osoby po udarze mózgu, bo może on przyczyniać się do pogorszenia sprawności intelektualnej. Badania były częścią wieloletniego, szeroko zakrojonego studium o nazwie Framingham Offspring Study.
Uczestnikom mierzono ciśnienie tętnicze, poziom cholesterolu we krwi oraz wykonano badania na cukrzycę. Nadwagę lub otyłość oceniano na podstawie tzw. wskaźnika masy ciała (BMI), który oblicza się dzieląc masę ciała w kilogramach przez wzrost w metrach podniesiony do kwadratu. Dla każdego wyliczono również stosunek objętości pasa do bioder, który może być wskaźnikiem otyłości brzusznej, uważanej za czynnik ryzyka chorób metabolicznych i układu krążenia. Po ok. 7 latach począwszy od pierwszego badania pacjentom zaczęto badać mózgi z użyciem rezonansu magnetycznego.
Okazało się, że u osób z nadciśnieniem tętniczym szybciej niż u badanych z prawidłowym ciśnieniem krwi pojawiały się zmiany degeneracyjne w istocie białej mózgu, które wiąże się z lokalnym niedokrwieniem tkanki nerwowej. Ponadto, w grupie tej szybciej pogarszały się wyniki testów sprawdzających funkcje wykonawcze mózgu, takie jak planowanie i podejmowanie decyzji. Badacze ocenili, że liczba punktów, jaką uzyskiwały osoby z tej grupy odpowiadała osobom starszym biologicznie o 5-8 lat.
U pacjentów, którzy w średnim wieku cierpieli na cukrzycę szybciej malała objętość struktury mózgu o nazwie hipokamp |
Z kolei, u palaczy papierosów odnotowano szybszy niż u niepalących spadek całkowitej objętości mózgu oraz objętości hipokampa. Szybciej pojawiały się też u nich zmiany degeneracyjne w istocie białej.
Osoby otyłe w średnim wieku częściej znajdowały się w grupie, w której najszybciej pogarszały się funkcje wykonawcze. A badanych z wysokim wskaźnikiem objętości pasa do bioder częściej zaliczano do ludzi, którym najszybciej malała objętość mózgu.
Jak ocenia DeCarli, wyniki badań jego zespołu dowodzą, że nadciśnienie, cukrzyca, palenie papierosów i zbędne kilogramy u osób w średnim wieku przyczyniają się do szybszego kurczenia objętości mózgu i do szybszego pogorszenia sprawności umysłowej 10 lat później.