mojacukrzyca.org - Artykuły: Witamina C i cukrzyca

14 listopada - to Światowy Dzień Walki z Cukrzycą. Hasłem tegorocznego Dnia jest: "Zrozum cukrzycę i kontroluj ją". Cukrzyca to poważna choroba metaboliczna, którą ze względu na dużą częstość występowania uznaje się za chorobę społeczną i cywilizacyjną. Jedną z postaci tej choroby jest cukrzyca typu 2, zwana także insulinoniezależną i która często dotyka osób otyłych, choć nie zawsze, a przyczyną jest utrata przez komórki (mięśni, wątroby, tkanki tłuszczowej i innych) wrażliwości na insulinę. Otyłych jest aż 70% kobiet cierpiących na cukrzycę typu II i 50% mężczyzn. Cukrzyca, jak twierdzą specjaliści skraca życie nawet o 20 lat, a na świecie co 10 sekund umiera chory z powodu cukrzycy i jej powikłań.

przewlekła hiperglikemia może powodować wewnątrzkomórkowy deficyt witaminy C

Nie wnikając w szczegóły biochemiczne można stwierdzić, że przewlekła hiperglikemia jaka towarzyszy cukrzycy może powodować wewnątrzkomórkowy deficyt witaminy C. Jednocześnie doskonale obecnie wiadomo, że cukrzycy towarzyszy nadprodukcja wolnych rodników, czyli stres oksydacyjny. Zatem niedobór witaminy C może dodatkowo być czynnikiem nasilającym stres oksydacyjny. Poprzez hamowanie stresu oksydacyjnego kwas askorbinowy może zapobiegać cukrzycy (zapobiega uszkodzeniu komórek ß-trzustki, jakie mają miejsce w typie 1 cukrzycy), bądź łagodzić jej przebieg. Istnieją też opinie, że choroba może rozwijać się jako efekt niedoboru witaminy C w organizmie. Na potwierdzenie tej tezy podaje się wyniki badań wykazujące, że u osób ze świeżo rozpoznaną cukrzycą poziom witaminy C w ich krwi był niższy niż u pacjentów z dłużej trwającą chorobą. Rzeczywiście wiele prac ukazujących się w ostatnich latach pokazuje również, że poziom kwasu askorbinowego we krwi pacjentów z cukrzycą typu 2 jest znacząco niższy niż u osób zdrowych i to niezależnie od płci, wieku, czasu trwania choroby, sposobu terapii czy wielkości glikemii.

W trwających kilka lat badaniach brytyjskich potwierdzono, że witamina C obniża ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2. W badaniach uczestniczyło 21831 zdrowych mężczyzn i kobiet w wieku 40-75 lat. W trakcie trwania badań oznaczano poziom witaminy C we krwi osób obu płci. Jak się okazało z całej grupy tych osób na cukrzycę typu 2 zachorowało 423 mężczyzn i 312 kobiet, co stanowiło 3,2% badanych. Prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy było wyższe aż o 62% u tych kobiet i mężczyzn, u których odnotowywano w trakcie badań najniższy poziom witaminy C we krwi.

Witamina C jako skuteczny antyoksydant osocza chroni przed stresem oksydacyjnym, a nie ulega wątpliwości, że stres oksydacyjny odgrywa znaczącą rolę w patogenezie wszelkich powikłań cukrzycowych, w tym uszkodzeń naczyń krwionośnych. Pacjentom chorym na cukrzycę powinno się zalecać dietę bogatą w witaminę C, a w przypadku znacznego spadku jej stężenia (zwykle jest to co najmniej 30%) także zaleca się dodatkową suplementację. Badania kliniczne nie pozostawiają wątpliwości, że witamina C łagodzi przebieg choroby, co pozwala niekiedy zmniejszyć lekarzowi dawki leków przeciwcukrzycowych (nigdy bez konsultacji medycznej). Dane sprzed dwóch lat dowodzą, że dzienna konsumpcja 1000 mg suplementowanej witaminy C może znacząco obniżyć stężenie glukozy i lipidów we krwi pacjentów z typem 2 cukrzycy i tym samym zredukować możliwość rozwoju komplikacji cukrzycowych. Według innych źródeł optymalna dawka witaminy C powinna wynosić od 500 do 1000 mg na dobę u pacjentów z cukrzycą i raczej opierać się na witaminie pochodzącej z warzyw i owoców, chyba że niskie stężenie kwasu askorbinowego w osoczu wymaga uzupełnienia poprzez suplementację. Chociaż niedawne badania raczej wskazują na dawkę 1000 mg jako tą, która znacząco poprawia parametry biochemiczne u pacjentów cukrzycowych. Ponieważ pacjenci z typem 2 cukrzycy często stosują diety odchudzające należy w takich przypadkach szczególnie zadbać, aby w diecie znalazły się produkty zasobne w witaminę C. Jak wykazano podana tu dawka witaminy C poprawia przebieg procesów metabolicznych w cukrzycy, redukuje poziom wolnych rodników i działa ochronnie na naczynia krwionośne.

witamina E stanowi czynnik prewencyjny

Warto w tym miejscu dodać, że inny antyoksydant jakim jest witamina E, również stanowi czynnik prewencyjny chroniąc przed chorobami sercowo-naczyniowymi pacjentów z typem 2 cukrzycy, co niewątpliwie potwierdza znaczącą rolę stresu oksydacyjnego w rozwoju i przebiegu tej choroby. Wiadomo obecnie, że witamina E może pomagać osobom cierpiącym na przewlekłe stany zapalne w organizmie, osobom starszym, chorym na cukrzycę typu II czy z niewydolnością serca. Niemniej potrzebne są dalsze badania aby w pełni potwierdzić prewencyjne i terapeutyczne znaczenie obu witamin antyoksydacyjnych i bezpiecznie stosować je u chorych na cukrzycę.

dr Marek Jurgowiak
Katedra i Zakład Biochemii Klinicznej CMUMK