Nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna wywołuje dysfunkcje prowadzące do różnych chorób. Jednym z najczęściej występujących zaburzeń związanych z odpowiedzią odpornościową jest celiakia.
Czym jest celiakia
Jest chorobą genetyczną o podłożu immunologicznym. Polega na nietolerowaniu glutenu, nadmiernej, patologicznej nadwrażliwości odpowiedzi odpornościowej na mieszaninę białek roślinnych, gluteniny i gliadyny. Substancje te występują w niektórych zbożach, głównie w pszenicy, jęczmieniu i życie. Związkami występującymi w tych roślinach, które stanowią nietolerowany antygen są odpowiednio gliadyna w pszenicy, hordeina w jęczmieniu, sekalina w życie. Niejednoznaczne są stanowiska i badania eksplorujące zagadnienie tolerowania aweniny pochodzącej z owsa. Istnieją teorie, wedle których owies również stanowi przyczynę wywoływanych reakcji organizmu wśród ludzi cierpiących na chorobę trzewną, jak również takie, które, te założenia obalają.
Celiakia jest chorobą układu pokarmowego. Nadmierna wrażliwość na antygen, jakim jest gluten, prowadzi do niszczenia kosmków jelita cienkiego i wypustek błony śluzowej, w wyniku działania zawartych w glutenie związków, które dla chorego mają toksyczny charakter. Działanie glutenu może doprowadzić nawet do całkowitego zaniku kosmków jelitowych. Staje się to przyczyną poważnego upośledzenia procesu właściwego odżywiania. Kosmki jelitowe, odpowiedzialne są bowiem za przyswajanie związków, będących produktami procesu trawienia.
Kolejnymi następstwami celiakii jest znacznie zmniejszona ilość hormonów jelitowych, co z kolei wywołuje zaburzenie motoryki, niszczy prawidłowe działanie trzustki i zaburza czynności trawienne. Przyswajanie glutenu przez osoby cierpiące na tę chorobę, prowadzi do niemal całkowitego wyniszczenia organizmu, który nie jest w stanie wchłaniać niezbędnych do życia wartości odżywczych, co skutkuje silnymi zespołami niedoborowymi. Brak podjęcia właściwych środków i odpowiedniego trybu życia, prowadzi niechybnie do śmierci.
Przyczyny celiakii
Celiakia jest chorobą nieuleczalną, nie ustępuje po zastosowaniu kuracji czy też lekarstw. Towarzyszy choremu przez całe jego życie. Jest schorzeniem o podłożu genetycznym. Przyczyny celiakii nie są całkowicie zbadane i jasno sprecyzowane. Jedną z przyczyn jest genetyczne występowanie antygenów, które posiadają receptory, które wykazują wyjątkową zdolność do łączenia się z toksycznymi dla chorego, związkami glutenu. W wyniku tego procesu wytwarzana zostaje substancja, która wywołuje reakcję zapalną. Celiakia ujawnić może się praktycznie w każdym wieku, jednak najwięcej przypadków bywa diagnozowanych u pacjentów w przedziale wiekowym 30-50 lat. Częściej choroba ta dotyka kobiet, niż mężczyzn.
Objawy celiakii
Objawy celiakii można powiązać z innymi schorzeniami, toteż nie jest ona chorobą łatwą do wykrycia. Jednymi z najczęstszych objawów choroby trzewnej są bóle brzucha, wzdęcia i biegunka, związana z niewłaściwym trawieniem pokarmu. U dzieci celiakia skutkuje brakiem przyrostu masy i zaburzeniami rozwoju. Wpływa również na specyficzną sylwetkę przejawiającą się powiększonym brzuchem i obwisłymi ramionami. U dorosłych skutkuje spadkiem masy. Ponadto, osoby chore na celiakię często wykazują zdolność do krwawienia. Zazwyczaj choroba wiąże się także z bladą cerą oraz dolegliwościami skórnymi, takimi, jak wybroczyny czy obrzęki. Zaburzenia układu nerwowego przejawiają się mrowieniami w stopach. Chorzy skarżą się także na bóle kostne, bóle mięśni i stawów.
Obok objawów klasycznych, widocznych i łatwiejszych do zdiagnozowania, które zostały wymienione powyżej, celiakia daje szereg objawów, tzw. niemych. Związane są one ze wspomnianymi wcześniej niedoborami wielu witamin, co z kolei może prowadzić do anemii, będącej efektem niedoboru żelaza. Nieprawidłowe wchłanianie wapnia może wywoływać osteoporozę. Niedobór wielu składników może wywoływać impotencję u mężczyzn i zanik, bądź rozregulowanie cyklu miesiączkowego u kobiet.
Celiakia jest chorobą, której nie da się wyleczyć i towarzyszy choremu do końca życia. Nie leczenie tej choroby doprowadzi do całkowitego zniszczenia organizmu i w efekcie końcowym do śmierci pacjenta. Nie istnieje jednak specjalna kuracja leczenia celiakii. Leczenie celiakii stanowi przejście na dietę bezglutenową i bezwzględne jej przestrzeganie. |
Chory powinien natychmiast po zdiagnozowaniu dolegliwości, odstawić wszystkie produkty zbożowe, bogate w białka roślinne, zawierające związki glutenu. Wyłączenie diety z nawyków żywieniowych, szybko przyniesie poprawę i powinno dać wyraźną zmianę samopoczucia.
Artykuł napisany we współpracy z portalem Gastryczne.pl - http://gastryczne.pl/choroba-glutenowa/