Powikłania cukrzycy dzieli się na wczesne (ostre) i późne (przewlekłe). Do przewlekłych powikłań cukrzycy należą zmiany w naczyniach oraz nerwach, które prowadzą do ich uszkodzenia. Konsekwencją mogą być choroby sercowo-naczyniowe, np. udaru mózgu lub zawał serca. Główną przyczyną przewlekłych powikłań cukrzycy jest utrzymujący się przez długi czas zbyt wysoki poziom glukozy we krwi (hiperglikemia) oraz zbyt wysoki poziom HbA1c. Ponadto na ich rozwój wpływają uwarunkowania genetyczne, nadciśnienie, hiperinsulinizm, palenie tytoniu i zaburzenia lipidowe.Powikłania dzielimy na dwie kategorie:
- Mikroangiopatia - przyczyną tych powikłań jest uszkodzenie małych naczyń krwionośnych
- Makroangiopatia - przyczyną tych powikłań jest uszkodzenie dużych naczyń krwionośnych
Mikroangiopatia
Do przewlekłych powikłań powstałych na skutek uszkodzenia małych naczyń krwionośnych zalicza się: retinopatię, nefropatię oraz neuropatię.- Retinopatia (uszkodzenie siatkówki)
Powikłania związane z cukrzycą dotyczą prawie wszystkich struktur anatomicznych w układzie wzrokowym. Najczęściej występującą i najcięższą, bo zagrażającą utratą wzroku, jest retinopatia cukrzycowa i związany z nią cukrzycowy obrzęk plamki. Retinopatia to wysoce specyficzne neuronaczyniowe powikłanie cukrzycy zarówno typu 1, jak i typu 2. Spośród pozasiatkówkowych powikłań cukrzycy największe znaczenie kliniczne mają zaćma i jaskra wtórna.
Retinopatia to uszkodzenie narządu wzroku związane ze zmianami w siatkówce, która jest odpowiedzialna za odbieranie bodźców wzrokowych. Jej uszkodzenie powoduje upośledzenie widzenia. Badanie dna oka powinno się wykonywać przynajmniej raz na rok. Ma to na celu zapobieganie rozwojowi lub progresji retinopatii.
- Nefropatia (uszkodzenie nerek)
To uszkodzenie kłębuszków nerkowych, odpowiedzialnych za filtrowanie krwi i usuwanie z organizmu zbędnych i szkodliwych produktów przemiany materii. Nefropatia cukrzycowa prowadzi do niewydolności nerek.
Na początku obserwuje się zwiększone wydalanie albumin w moczu (mikroalbuminuria). Następnie wydalane są większe ilości białka w moczu. Zwykle w tym stadium pojawia się nadciśnienie tętnicze. W kolejnym etapie następuje stopniowy wzrost stężeń mocznika i kreatyniny we krwi. W najbardziej zaawansowanych stadiach nefropatii konieczne jest przeprowadzanie dializ. Istnieje także możliwość przeszczepienia nerki (transplantacji).
- Neuropatia (uszkodzenie nerwów)
Neuropatia cukrzycowa jest przyczyną silnych dolegliwości, znacząco pogarsza jakość życia chorych i jest uznanym czynnikiem ryzyka rozwoju zespołu stopy cukrzycowej oraz nagłego zgonu. Objawy neuropatii mogą być różnorodne i zależą od tego, które nerwy są uszkodzone. Najczęściej występuje polineuropatia obwodowa, która objawia się bardzo charakterystycznym uczuciem palenia i pieczenia stóp i dłoni, głównie w godzinach nocnych. U chorych z neuropatią częściej dochodzi do powstania stopy cukrzycowej.
Kluczowe w leczeniu neuropatii cukrzycowej jest dobre wyrównanie metaboliczne cukrzycy, ze zwróceniem uwagi na unikanie hipoglikemii oraz dużych dobowych wahań glikemii, kontrola ciśnienia tętniczego, gospodarki lipidowej, zaprzestanie palenia tytoniu, picia alkoholu oraz farmakoterapia: kwas alfa-liponowy, benfotiamina, inhibitory ACE.
Makroangiopatia
Do przewlekłych powikłań powstałych na skutek uszkodzenia dużych naczyń krwionośnych zalicza się: chorobę wieńcową, niedokrwienie kończyn dolnych oraz chorobę naczyń mózgu.- Choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca)
Jest spowodowana zwężeniem tętnic wieńcowych odpowiedzialnych za ukrwienie serca. Znacznie częściej występuje u chorych na cukrzycę. Choroba ta może doprowadzić do zawału serca. Jej objawy są charakterystyczne - występują bóle (palące, piekące) za mostkiem, początkowo zwykle po wysiłku fizycznym. Niektórzy diabetycy mogą nie odczuwać żadnych dolegliwości wskazujących na tę chorobę.
- Choroba niedokrwienna kończyn dolnych
Wywołana jest miażdżycą tętnic. Początkowo objawia się bólami nóg w czasie chodzenia. W przypadku bardziej nasilonych zmian miażdżycowych może dochodzić do martwicy dystalnych (obwodowych) części stopy (palce, pięta).
- Choroba naczyń mózgowych
Jest spowodowana zaburzeniami ukrwienia mózgu. Może doprowadzać do przejściowych niedowładów (przemijające ataki niedokrwienne) oraz do udaru mózgu. Przy udarze mózgu występują niedowłady i porażenia (np. kończyn). Choroba ta występuje częściej u chorych na cukrzycę niż u osób zdrowych.
Materiał na podstawie artykułu "Przewlekłe powikłania cukrzycy" autorstwa dr med. Bogumiła Wolnika (specjalisty chorób wewnętrznych, diabetologa). oraz "Zaleceń klinicznych dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2019" Polskie Towarzystwo Diabetologiczne.
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
