Objawy hiperglikemii:
- zwiększone pragnienie i częste oddawanie moczu
- zaburzenia widzenia
- kłopoty z koncentracją
- nudności
- zmęczenie i senność
- ciężkie oddychanie
- "kwaśny oddech" (może być wyczuwalny zapach acetonu)
- śpiączka
Hiperglikemia jest powodowana brakiem lub niedoborem insuliny w organizmie. Stres i infekcje powodują wzrost zapotrzebowania na insulinę, ponieważ sprawiają, że skuteczność jej działania w organizmie jest gorsza.
Cukier może wzrosnąć również po zjedzeniu posiłku nieprzewidzianego w planie na dany dzień i nieuwzględnionego w dawkach insuliny. Wielu małych diabetyków rzadko ma okazję zjeść w domu słodycze, a pokusa w szkole i chęć upodobnienia się do kolegów mogą być zbyt ciężką próbą dla ich "wstrzemięźliwości". Uczniowie, których rodzice z lękiem lub nerwowo reagują na takie sytuacje, mogą ukrywać zjedzenie batona czy czekolady np. kupionych w szkolnym sklepiku. Dobre, oparte na zaufaniu relacje z uczniem, pozwolą na unikanie takich sytuacji. Przyczyną hiperglikemii może być również nieprawidłowa praca pompy insulinowej.
Kwasica ketonowa
Gdy w organizmie brakuje insuliny, która umożliwia wykorzystywanie glukozy jako źródła energii, alternatywnym źródłem energii staje się rozkład tłuszczów. Efektem ubocznym tego procesu jest uwalnianie do krwi ciał ketonowych. Nadmiar ketonów we krwi powoduje kwasicę ketonową. Próbą pozbycia się nadmiaru ketonów jest częste oddawanie moczu i przyspieszone oddychanie (stąd wyczuwalny w oddechu zapach acetonu). Mogą pojawić się również bóle żołądka, nudności i wymioty, narastająca senność. Jeżeli wydalane płyny nie są uzupełniane, może dojść do odwodnienia. W przypadku braku odpowiedniej reakcji na te wszystkie objawy, stosunkowo szybko pojawiają się zaburzenia świadomości i śpiączka. Kwasica ketonowa stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia i musi być leczona przez dożylne podanie płynu i insuliny.
Co zrobić w przypadku hiperglikemii?
W przypadku podwyższonego poziomu glikemii należy podać uczniowi wodę lub niesłodzone płyny (nie mogą to być soki owocowe) i/lub insulinę, zgodnie z planem leczenia cukrzycy uzgodnionym z rodzicami lub opiekunami. W przypadku poważnych objawów hiperglikemii należy natychmiast skontaktować się z rodzicami lub opiekunami i wezwać pomoc medyczną.
Test do badania poziomu związków ketonowych (acetonu) w moczu, który pozwala sprawdzić stopień zagrożenia kwasicą ketonową, powinien znajdować się w wyposażeniu każdego ucznia z cukrzycą, zwłaszcza podczas wyjazdów szkolnych.
Paski do badania poziomu związków ketonowych (acetonu w moczu) Ketostix i Keto-Diastix są odpowiednie do wstępnych badań przy podejrzeniu podwyższonego poziomu związków ketonowych, np. przy nudnościach/wymiotach lub po więcej niż po kilku godzinach wysokiej glikemii. Jeśli test wykaże obecność związków ketonowych w moczu, wskazane jest użycie w dalszych badaniach pasków do krwi.
Tekst zamieszczono za zgodą Redakcji Magazynu "PEN".
Czy koncentratory tlenu wymagają serwisowania?