Jest taki czas każdego miesiąca, gdy pojawia się kolejny numer "Diabetyka". I ten czas właśnie nadszedł. A że kwiecień to czas szczególny dla wielu osób - bo świąteczny, w "czwórce" nie mogło zabraknąć apetycznego tematu zup, które często goszczą na naszych stołach w okresie świąt. Żur, barszcz, chrzanowa, szczawiowa, zielony krem jarzynowy - co, kto lubi i jakim tradycjom hołduje. W nr 4 Diabetyka jest artykuł na podstawie najnowszych zaleceń w opiece diabetologicznej, odnoszących się konkretnie do kontroli i celów glikemicznych. Dużo uwagi w nich poświęcono "czasowi w zakresie", który okazał się bardzo ważnym wskaźnikiem wyrównania cukrzycy. Pokazały to kolejne badania, a ich konsekwencją są - za rekomendacjami lekarzy - rozszerzenia kryteriów refundacji (od 1 stycznia br.), dzięki którym z CGM może korzystać większa grupa osób. Zachęcamy do lektury!
POCZYTALNIAZdrowy układ moczowy
Przedwczesna menopauza a schorzenia sercowo-naczyniowe
Owrzodzenia kończyn dolnych
Blaszka miażdżycowa u diabetyków
Witamina D3 a powikłania mikronaczyniowe
TEMAT NUMERU
Kontrola i cele glikemiczne
ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
Piramida życia w zgodzie z cukrzycą (cz. 11) - 7 etapów psychologicznych doświadczanych po rozpoznaniu cukrzycy
Czas ma znaczenie
POD LUPĄ
Czynniki ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego (cz. 2) - blaszka miażdżycowa
Problematyczne zaparcia
LEKARZ ODPOWIADA
Menopauza i cukrzyca
ZDROWO ŻYWIENIOWO
Tradycyjne zupy wielkanocne
Przepisy kulinarne
WARTO WIEDZIEĆ
Od pesymizmu do optymizmu
BLIŻEJ NATURY
Niezłe ziółko... Mącznica lekarska
AKTYWNY STYL
Trening równowagi
Dlaczego ćwiczenia czasami podnoszą glikemię?
- TEMAT NUMERU
Kontrola i cele glikemiczne
- Kontrola poziomu glukozy we krwi jest oceniana za pomocą badania hemoglobiny glikowanej (HbA1c), ciągłego monitorowania glikemii (cgm) - z wykorzystaniem czasu w zakresie (TIR) oraz pomiarów stężenia glukozy glukometrem.
CGM odgrywa coraz ważniejszą rolę w zarządzaniu cukrzycą, zwiększając skuteczność i bezpieczeństwo leczenia u wielu osób z cukrzycą typu 1 oraz osób z cukrzycą typu 2 stosujących insulinę.
Określając docelowe wartości glikemii bierze się pod uwagę wiele rzeczy. Kluczowe tu są indywidualne potrzeby i preferencje pacjenta oraz uwzględnienie czynników, które wpływają na ryzyko i korzyści wynikające z terapii. Takie podejście może zwiększyć zaangażowanie pacjenta i dać mu poczucie skuteczności. Jeśli zalecenia lekarza i cele terapeutyczne będą odbiegać od charakteru i możliwości pacjenta oraz specyfiki jego życia, po prostu nie będzie on współpracować.
Docelowe wartości glikemii muszą być indywidualizowane. Bardziej "wyśrubowane" cele mogą być zalecane, jeśli można je osiągnąć bezpiecznie i przy akceptowalnym przez pacjenta obciążeniu terapią, oraz jeśli oczekiwana długość życia jest wystarczająca, aby czerpać korzyści z intensywnego leczenia.
- ROZWAŻANIA O CUKRZYCY
Czas ma znaczenie
- Brak informacji o glikemii w nocy i lęk przed hipoglikemią (niedocukrzeniem) nierzadko powoduje, że "dla pewności" jemy coś przed snem. Czasami wstajemy także w nocy, żeby przekąsić małe co nieco. Dla wielu, nocne godziny snu stanowią 30% czasu w ciągu doby, a więc to także czas spędzony w określonym zakresie glikemii. Jeśli często dojadamy w nocy w obawie przed niedocukrzeniem, może to powodować nie tylko chroniczne hiperglikemie rano, ale w dłuższej perspektywie także wpływać na wyrównanie cukrzycy.
W przeprowadzonym w 2022 r. przeglądzie 16. badań nie stwierdzono spójnego związku między spożywaniem przekąsek w nocy a poprawą kontroli glikemii. Jeśli już jeść coś przed snem, to nie wysokowęglowodanowe przekąski. Pamiętajmy, że wysoki poziom glukozy we krwi w ciągu nocy może powodować słaby sen i złe samopoczucie po przebudzeniu.
- POD LUPĄ
Problematyczne zaparcia
- Zaparcia są jedną z najczęstszych dolegliwości dotyczących przewodu pokarmowego. Ze względu na ich krępujący charakter oraz sporą gamę dostępnych bez recepty środków rozwalniających, większość pacjentów niesłusznie bagatelizuje problemy z wypróżnianiem.
Wielu pacjentów myśli, że zaparć można się pozbyć na własną rękę - zmieniając sposób żywienia, wprowadzając aktywność fizyczną, wspomagając się środkami regulującymi pracę jelit. Rzeczywiście, często się to udaje. Jednak kłopoty z obstrukcją mogą mieć także inną, ukrytą przyczynę, a najgorsze co możemy zrobić to nie szukać jej. Niestety, są i tacy, którzy lekceważą genezę zaparć, a ich przykre objawy znoszą, nadużywając środków przeczyszczających.
Zaburzenia wypróżnienia o etiologii pierwotnej mogą mieć związek zarówno z wadliwą pracą jelita grubego, jak i nieprawidłowościami w obrębie dna miednicy i zwieracza odbytu.
Przyczyną zaparć mogą być również aspekty psychiczne (lęk, depresja, demencja, zaburzenia funkcji poznawczych) lub stany fizjologiczne (ciąża). Sprawcami kłopotów z obstrukcją bywają błędy dietetyczne, styl życia z niską aktywnością fizyczną lub przyjmowane leki.
- LEKARZ ODPOWIADA
Menopauza i cukrzyca
- W przypadku cukrzycy wiadomo, że menopauza występuje statystycznie nieco wcześniej. Wiemy również, że częstość chorób sercowo-naczyniowych jest niższa w okresie przed menopauzą i wzrasta po menopauzie. Na to nakłada się wpływ cukrzycy, która sama w sobie jest czynnikiem ryzyka tych powikłań.
Estrogeny uważane były za czynnik ochronny, chociażby z uwagi na ich korzystny profil oddziaływania na profil lipidowy - obniżenie "złego" cholesterolu LDL i podniesienie "dobrego" cholesterolu HDL. Z drugiej strony mają one pewne właściwości prokrzepliwe, co w aspekcie potencjalnych powikłań kardiologicznych może budzić obawy.
Jak zwykle, w sytuacjach pewnych kontrowersji w medycynie potrzeba więcej dobrze udokumentowanych badań naukowych, aby rozstrzygnąć, jaki jest pełny obraz działania terapii hormonalnej, również przy cukrzycy. Niezwykle istotne jest także zindywidualizowane podejście do każdej pacjentki, gdyż w przypadku hormonalnej terapii zastępczej trudno przewidzieć reakcje organizmu, nie można też jej zamknąć w stałym schemacie leczniczym. Gdy dochodzi do tego cukrzyca, która bywa bardzo wrażliwa na działanie hormonów (i ustanie ich aktywności), postępowanie lecznicze może być bardzo wymagające, zarówno dla lekarzy, jak i pacjentek.
- AKTYWNY STYL
Trening równowagi
- Trening równowagi jest bardzo ważnym aspektem sprawności fizycznej, szczególnie u osób starszych. Z wiekiem tracimy masę mięśniową, a co za tym idzie - siłę. na to nakładają się inne czynniki, takie jak osłabienie wzroku, spadek sprawności poznawczej i zaburzenia ucha wewnętrznego (odpowiadającego za równowagę, orientację w przestrzeni).
Jeśli zaczynamy doświadczać zachwiania postawy w trakcie chodzenia i/lub stania, mamy poczucie chwiejności postawy, to jak najszybciej powinniśmy wdrożyć ćwiczenia na równowagę. Wprawdzie sama niestabilność nie jest problemem, ale brak równowagi zwiększa ryzyko upadków i urazów. I to one właśnie wyrządzają prawdziwą szkodę. Może to prowadzić do złamań kości, urazu mózgu (jeśli uderzymy się w głowę), a nawet śmierci wskutek niefortunnego upadku.
Celem treningu równowagi jest pozostawanie w lekkim nieładzie podczas ćwiczeń, dzięki czemu można trenować stabilizację ciała. Dlatego ćwiczenia na siedząco nie są tak skuteczne jak na stojąco. Jednak, jeśli trening równowagi na stojąco jest zbyt trudny, można zacząć od ćwiczenia w pozycji siedzącej. W miarę jak wykonywanie ćwiczeń staje się coraz łatwiejsze, urozmaicaj je. Jeśli zwykle pozostajesz w pozycji siedzącej, wstań. Jeśli trzymasz się krzesła podczas balansowania, spróbuj użyć tylko jednego palca do podparcia. Kiedy to się staje zbyt łatwe, nie podpieraj się w ogóle.
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
