Podstawowym sposobem kontroli glikemii, u osoby z cukrzycą, jest glukometr. Poziom cukru określany jest za pomocą kropli krwi, nakładanej na specjalny pasek połączony z glukometrem. Należy zwrócić uwagę, że pomimo, że korzystamy bezpośrednio z krwi, dopuszczalny jest błąd pomiaru na poziomie 10-15%. To jest właśnie powód, dla którego dwa pomiary, jeden po drugim, z tej samej kropli krwi, mogą pokazać różne wyniki. Błąd taki jest akceptowalny przy kontroli cukrzycy.Podstawową wadą glukometru jest czas wykonania procedury pomiaru oraz konieczność każdorazowego nakłucia, czyli przerwanie ciągłości tkanek. To wymusiło poszukiwanie rozwiązań alternatywnych, jednym z nich są Systemy Ciągłego Monitorowania Glikemii (CGM - continous glucose monitoring).
Jak działa CGM?
Czujnik jest instalowany podskórnie, na skórę naklejony jest nadajnik, który wysyła dane do odbiornika, na przykład telefonu komórkowego. Najczęściej czujnik jest igiełką połączoną z nadajnikiem, chociaż Eversense pozwoliło na oddzielenie tych dwóch elementów (o tym niżej). Czujnik pobiera dane nie bezpośrednio z krwi, tylko z tkanki podskórnej. Wadą jest pewne opóźnienie w podawaniu wyników, w porównaniu do pomiarów z krwi - od kilku do kilkunastu minut. Zaletą, jest wysyłanie danych dosłownie co kilka minut. Co to daje?
- Widzimy dane na bieżąco, spojrzenie na telefon pozwala od razu ocenić poziom cukru we krwi. Nieocenione, w tak zwanym "pędzie". W pracy, na zakupach, na rowerze, wszędzie.
- Widzimy dane historyczne - na tej podstawie możemy wyłapać np. gwałtowne spadki, lub wzrosty, których nie widzieliśmy przy używaniu glukometru. Możemy też ocenić trendy w skali całej doby, np. regularnie wysokie cukry w nocy, wymagające zmiany bazy. Jest to świetne rozwiązanie np. dla osób z nieświadomością hipoglikemii.
- Najważniejsza chyba rzecz - przewidywanie przyszłości. System, na podstawie dostarczanych danych jest w stanie oszacować, czy w najbliższym czasie cukier spadnie, czy wzrośnie. Dla przykładu - jeżeli mamy cukier 120 z dwoma strzałkami w dół wiemy, że musimy przygotować się dodatkową przekąskę, 120 z dwoma strzałkami w górę może wymusić więcej ruchu, lub insuliny. Na glukometrze byłoby to tylko 120, bez żadnej dodatkowej informacji.
W Polsce są tak naprawdę cztery systemy warte opisania:
System Guardian Connect (Enlite) firmy Medtronic
Czujnik podłączony jest do skóry (najczęściej brzucha lub górnej części pośladków), wysyła informacje w czasie ciągłym do komórki, lub do dedykowanego urządzenia firmy Medtronic. Czujnik można używać osobno lub razem z najbardziej zaawansowanymi pompami firmy Medtronic, przekazując im (w zależności od typu pompy) informację o poziomie cukru (pompa Paradigm 722), wymuszając zatrzymanie przy niskim (pompa Paradigm VEO) lub wymuszając zatrzymanie pompy, w przypadku przewidywania, że cukier może spaść (pompa Minimed 640G). Mamy tutaj więc element pętli zamkniętej, w której system sam reaguje (zatrzymuje i odpala z powrotem pompę) ograniczając ryzyko zbyt gwałtownej hipoglikemii. Więcej o systemie na stronie internetowej.
System Eversense
Nowość na Polskim rynku (od 2017 roku) i inna filozofia działania. Czujnik jest oddzielony od nadajnika. Czujnik jest wstrzykiwany POD skórę na 6 miesięcy, na skórę naklejany jest nadajnik, który wibruje przy gwałtownych zmianach cukru, informacje wysyłane są do komórki. Samo założenie czujnika polega na nacięciu skóry na długości ok. 4 mm i aplikacji czujnika (wielkości pół zapałki) pod skórę. Samo wprowadzenie trwa kilka minut. Na cięcie nakłada się plastry (steristripy), nie ma potrzeby szycia. Mam przyjemność być jednym z diabetologów we Wrocławiu, którzy wszczepiają takie systemy. Więcej o systemie na stronie internetowej.
System Dexcom
Dość podobny do Guardiana, choć nie tak powszechny, czujnik na skórze współpracuje z urządzeniem firmy Dexcom lub bezpośrednio z telefonem komórkowym. Nie ma natomiast współpracy z którąkolwiek pompą na chwilę obecną. Więcej o systemie na stronie internetowej.
System FreeStyle Libre
Tak naprawdę nie jest to typowy CGM, tylko FGM (flash glucose monitoring) - czujnik założony jest na ramieniu, nie przekazuje informacji w sposób ciągły do momentu, w którym przyłoży się czytnik. Do czytnika przekazywane są wtedy informacje z teraz i 8 godzin wstecz (wykres). W momencie przyłożenia czytnik pokazuje też trend (czy cukier spada, czy rośnie). Planowane jest wejście na rynek systemu FreeStyle Libre 2, który dalej będzie wymagał przykładania czytnika, ale w przypadku skrajnie niskich, lub skrajnie wysokich wartości, sam przekaże informację do odbiornika.
Znalazły się już firmy, które produkują nakładki na Libre, zamieniające ją w system ciągłego monitorowania (nie trzeba już przykładać czujnika), np. Blucon, czy Miao Miao. Więcej o systemie na stronie internetowej.
Jaka czeka nas przyszłość?
Na pewno systemy ciągłego monitorowania będą sukcesywnie wypierać glukometry. Jest to tak naprawdę kwestia czasu i pieniędzy (w szczególności poziomu refundacji), kiedy CGMy będą standardem u pacjentów z intensywną insulinoterapią, w szczególności z cukrzycą typu 1.
Autor artykułu:lek. med. Maciej Kamiński
Specjalista Diabetolog, Specjalista chorób wewnętrznych
Przyjmuje we Wrocławiu, prowadzi osoby ze schorzeniami: insulinooporność, cukrzyca ciążowa i przedciążowa, cukrzyca typu 2, typu 1, w tym osoby z pompami insulinowymi oraz FGM / CGM (wszczepia również systemy podskórne do monitorowania glikemii).
Prowadzi stronę https://cukrzyca24.pl
Masz swoją opinię na ten temat? Tu jest miejsce, gdzie możesz ją wyrazić! Pisz, komentuj i dyskutuj. Pamiętaj o tym, że nie będą tolerowane niecenzuralne wypowiedzi i wulgaryzmy.
